Odsłonięcie „znaku harcerskiej pamięci” w Chorzowie
28 lutego 2020 roku w Szkole Podstawowej Nr 13 w Chorzowie odbyło się uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej członków Podziemnej Organizacji Harcerstwa Polskiego. Uroczystość została zorganizowana przez Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach oraz Szkołę Podstawową nr 13 im. Tadeusza Kościuszki w Chorzowie.
Na zaproszenie organizatorów w uroczystości wziął udział przedstawiciel Zarządu naszego Stowarzyszenia Grzegorz Grześkowiak.
Ponadto wśród zaproszonych gości byli: przedstawiciele władz samorządowych Miasta Chorzowa, dyrektorzy chorzowskich szkół, rodzice oraz grono pedagogiczne i uczniowie Szkoły Podstawowej Nr 13 w Chorzowie.
Wydarzenie jest częścią projektu zainicjowanego przez Prezesa IPN dr Jarosława Szarka w 2019 roku, w ramach którego z okazji tegorocznego Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” upamiętniane są młodzieżowe organizacje antykomunistyczne z lat 1945-1956.
Uroczystego odsłonięcia tablicy dokonał Dyrektor Oddziału IPN w Katowicach dr Andrzej Sznajder wraz z Dyrektor Szkoły Ligią Ostrowską, synem Śp. druha Franciszka Furmaniaka – Ireneuszem Furmaniakiem oraz Wiceprezydentem Miasta Chorzowa Marcinem Michalikiem.
Przedsięwzięcie uświetniła etiuda patriotyczna, którą przygotowali nauczyciele wraz z uczniami. Ponadto można było zwiedzić czasową wystawę historyczną, przygotowaną przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN w Katowicach, pt. „Zapomniane ogniwo. Konspiracyjne organizacje młodzieżowe na ziemiach polskich w latach 1944/1945-1956.”. Wystawa przypomina nieznane historie konspiracyjnych organizacji, które były tworzone spontanicznie i niezależnie przez młodzież w latach 1944–1956.
Podziemna Organizacja Harcerstwa Polskiego
Organizacja działała w latach 1950-1951. W jej skład weszli harcerze starsi, którzy po podporządkowaniu Związku Harcerstwa Polskiego komunistycznemu ZMP nie mogli już działać w strukturach ZHP. Inicjatorami zawiązania się POHP byli druhowie: Franciszek Furmaniak, Norbert Sojka i Ernest Marek.
Konspiracyjna zbiórka założycielska, odbyła się w harcówce Szkoły Podstawowej nr 13 w Chorzowie. Grupa postanowiła kierować się wartościami przedwojennego harcerstwa. Poprzez działanie, m.in. w postaci małego sabotażu, harcerze chcieli zademonstrować swój sprzeciw wobec sowietyzacji kraju i odrzuceniu tradycji niepodległościowych, kultowi Stalina, Bieruta i Rokossowskiego, idei współzawodnictwa pracy wyzyskującej robotników i programowej ateizacji polskiego społeczeństwa.
Organizacja POHP działała w sprawdzonym konspiracyjnie systemie trójkowym, który miał pokrywać się z dzielnicami Chorzowa. Kontakty poziome miały być utrzymywane wyłącznie w obrębie trójek, natomiast szefowie trójek mieli utrzymywać kontakt ze swoimi zwierzchnikami. W obrębie trójek miało być prowadzone odpowiednie szkolenie i werbunek. Organizacja nigdy nie rozwinęła się do tego stopnia, aby te założenia mogły być zrealizowane. Nie jest możliwe jednoznaczne określenie liczby członków POHP. Najbardziej prawdopodobną liczbą jest ok. 14-18 osób.
Działalność organizacji została dostrzeżona przez UBP i uznana za groźną dla „ludowego” państwa. Po rozpracowaniu organizacji nastąpiły aresztowania.
Na podstawie zebranych materiałów Wojskowy Sąd Rejonowy w Katowicach skazał czterech członków POHP na kary pozbawienia wolności od 2 do 7 lat.
