100-lecie Powstań Śląskich. Otwarcie wystawy historycznej - „Rok 1920 na Górnym Śląsku“.
13 października 2020 roku w Centrum Edukacyjnym IPN w Katowicach im. Henryka Sławika w Katowicach - „Przystanek Historia” odbyło się uroczyste otwarcie czasowej wystawy historycznej pt.: „Rok 1920 na Górnym Śląsku“. Gospodarzem wydarzenia był Naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Oddziału IPN w Katowicach Ryszard Mozgol.
Na zaproszenie Dyrektora Oddziału IPN w Katowicach dr Andrzeja Sznajdera w otwarciu wernisażu wziął udział Grzegorz Grześkowiak - przedstawiciel Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna z/s w Katowicach.
Autorem scenariusza wystawy jest Renata Skoczek z Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Oddziału IPN w Katowicach, recenzentem dr Mirosław Węcki z Oddziałowego Biura Badań Historycznych Oddziału IPN w Katowicach a opracowanie graficzne przygotował Bogusław Nikonowicz.
Ponadto w opracowaniu tego „patriotyczno-edukacyjnego znaku pamięci” wziął udział jako konsultant Grzegorz Grześkowiak w kwestiach dotyczących parytetowej Policji Górnego Śląska (Policji Plebiscytowej), której 24 sierpnia 2020 roku przypadła setna rocznica utworzenia a Zarząd Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r. z/s w Katowicach przygotował i współorganizował konferencję on-line, zrealizowaną w ramach programu edukacyjnego „SPOTKANIE Z HISTORIĄ”. Konferencja ta wpisała się w obchody 100-lecia Powstań Śląskich oraz 30-lecia utworzenia Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939 r.
Wystawa „Rok 1920 na Górnym Śląsku“ została przygotowana w ramach obchodów stulecia II Powstania Śląskiego i jest kontynuacją wystawy z 2019 roku - „Rok 1919 na Górnym Śląsku“.
Ekspozycja przedstawia najważniejsze wydarzenia roku 1920 na dziewięciu planszach poprzez unikalne, często dotąd nie publikowane zdjęcia oraz dokumenty ze zbiorów Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach, Archiwum Państwowego w Katowicach, Biblioteki Śląskiej w Katowicach, Francuskiej Biblioteki Narodowej, Muzeum Historii Katowic w Katowicach, Muzeum Miejskiego w Zabrzu, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu, Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Św. Anny, Muzeum w Chorzowie, Muzeum w Raciborzu, Muzeum im. O. E. Drobnego w Rybniku, Muzeum w Tarnowskich Górach oraz osób prywatnych.
TAK BYŁO….
10 stycznia 1920 roku wszedł w życie Traktat Wersalski, na mocy którego o przynależności państwowej Górnego Śląska miał zdecydować plebiscyt.
Zgodnie z postanowieniami tego traktatu wojska niemieckie musiały opuścić obszar plebiscytowy, a w ich miejsce przybyły wojska brytyjskie, francuskie i włoskie a władzę objęła Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa, której zadaniem było utrzymać ład publiczny oraz przygotować i przeprowadzić plebiscyt. Podlegały jej administracja państwowa, sądy, policja i wojsko.
Na rzecz przyłączenie Górnego Śląska do Polski intensywne działania prowadził Polski Komisariat Plebiscytowy w Bytomiu, na czele którego stał Wojciech Korfanty. Taką samą działalność na rzecz pozostawienia Górnego Śląska w Niemczech prowadził Niemiecki Komisariat Plebiscytowy z siedzibą w Katowicach. Napięte relacje pomiędzy polską i niemiecką ludnością osiągnęły apogeum w sierpniu 1920 roku, kiedy wojsko polskie toczyło ciężkie i krwawe walki z armią bolszewickiej Rosji.
Niemcy, chcąc wykorzystać trudną sytuację Polski, podjęli zbrojną próbę przejęcia obszaru plebiscytowego. Konsekwencją dramatycznych wydarzeń, które rozegrały się 17 i 18 sierpnia na katowickich ulicach, była śmierć polskiego lekarza i działacza narodowego Andrzeja Mielęckiego brutalnie zamordowanego przez Niemców, demolowanie redakcji polskich gazet, wielu lokali prowadzonych przez Polaków w tym siedziby Polskiego Komitetu Plebiscytowego i wybuch II Powstania Śląskiego.
Działania zbrojne zakończyły się dla Polaków rozwiązaniem niemieckiej Sicherheitspolizei i utworzeniem na jej miejsce parytetowej Policji Górnego Śląska (Policja Plebiscytowa), składającej się po połowie z Polaków i Niemców.
